Yas Süreci ve Yaşan Evreler

Sevilen bir kişinin kaybı nedeniyle yaşanan doğal tepki yas süreci olarak gelişir. Bu süreç kaybı yaşayan kişiye, kaybedilen kişiyle olan ilişkiye ve kaybın biçimine göre farklılık gösterir. Yaşanan yas sürecinin çeşitli evreleri vardır. Evreler şöyle gelişiyor;

• Birkaç saat veya hafta arasında değişebilen birinci evre; kişi bu evrede ölümün gerçekliğini kavramaya çalışır. Zorlayan evrede kişi tepkisiz, donuk ve şaşkındır. Gerçek dışı duygular yaşayabileceği bu evrede fiziksel belirtiler görülebilir.
• Kaybın açısının derinden hissedildiği, yoğun özlemin ve üzüntünün yaşandığı ikinci evre; Hayattan keyif almama, korku, huzursuzluk, ağlama krizleri, motivasyon sorunları görülür. Günler veya haftalar sürecek bu evrede kişinin zihni tamamen ölümle ve ölen kişiyle meşguldür.
• Kaybın geri gelmeyeceğinin idrak edildiği üçüncü evre; çaresizlik ve ümitsizlik duyguları, isteksizlik ve yorgunluk hakim olur.
• Kaybın sonuçları ve ölümün kesinliğinin idrak edildiği dördüncü evre; kişi normal hayatına dönmeye başlar, geleceğe dair planlar yapmaya başlar.

Yas Sürecinin Belirtileri

Yaşanan kaybın nasıl olduğundan kaybı yaşayanın karakteristik özelliklerine kadar birçok neden yas sürecini etkilemektedir. Ani ve hiç beklenmedik zamanda bombalama, şiddet gibi nedenlerle yaşanan kayıplarda etki daha şiddetli olabilir. Belirtileri daha şiddetli ve zamanı daha uzun olabilen ani kayıpların neden olduğu bu süreç travmatik yas süreci olarak adlandırılıyor. Belirtiler, bedensel, duygusal, ruhsal, davranışsal ve bilişsel tepkiler olarak kategorize edilmektedir.

Yas Sürecinde Olan Kişide Dikkat Edilmesi Gerekenler

Dünyanın ve ülkemizin yaşadığı pandemi sürecinden dolayı ciddi kayıplar yaşandı. Yaşanan kayıplar yas sürecini yaşayan insanların sayısını artırdı. Yas sürecinde olan kişilerle alakalı dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Dikkat edilmesi gerekenler çok fazla olmasına rağmen en önemlileri şunlardır;

• Süreçte olan kişinin temel ihtiyaçlarını gidermesi konusunda yardımcı olunmalı
• Sevdiği insanların süreci atlatabilmesine yardımcı telkinlerde bulunması
• Dini ve kültürel açıdan olayın aydınlatılması
• Duygularını dile getirerek rahatlaması adına yardımcı olunması
• Ruh sağlığını koruyabilmesi için terapi almasını sağlamak
• Beklenenden daha uzun ve sıkıntılı geçirenlerin uzman psikologdan destek alması için uğraşmak. Kendileri istemeyebilir ancak anlatarak psikoloğa gitmesini sağlamak

Ortaya çıkan depresyon, intihar girişimi ve düşüncesi, kaygı bozukluğuna karşı yas süreci terapileri aldırmak. Yas sürecini yönetmede Psikolog Ali Eren Yıldız’ın etkili terapileri bulunmaktadır.

Yas Süreci Nasıl Atlatılıyor?

Yaşamın kaçınılmaz bir gerçeği, her birimizin hayatında zaman zaman karşılaştığı bir durumdur: Kayıp ve yas. Bir sevdiğimizi, bir arkadaşımızı veya aile üyesini kaybetmek, duygusal bir travmaya neden olabilir ve yas süreci, bu kaybın ardından gelen zorlu bir süreçtir. Ancak yas sürecini doğru şekilde ele alarak, iyileşmek ve hayatın devamını sürdürmek mümkündür. İşte yas sürecini atlatmanıza yardımcı olabilecek bazı adımlar:

Kendinizi Kabul Edin

İlk adım, duygularınıza izin vermek ve kendinizi kabul etmektir. Yas, kişiden kişiye farklılık gösterir ve herkes farklı bir şekilde tepki verebilir. Önemli olan, duygularınızı inkar etmemek ve kendinizi suçlamamaktır.

Duygusal Destek Alın

Yas süreci, genellikle bir kişinin yalnız hissettiği bir dönemdir. Bu nedenle, duygusal destek almak önemlidir. Aile üyeleri, arkadaşlar veya bir terapist gibi profesyonel yardım sağlayıcılarıyla konuşmak, duygusal yükünüzü hafifletebilir.

Anıları Paylaşın

Kaybettiğiniz kişi hakkında anıları paylaşmak, onun hatırasını yaşatmanın bir yolu olabilir. Bu, duygusal bağlarınızı güçlendirmenize yardımcı olabilir.

Düzenli Olarak Kendinize Bakın

Yas, fiziksel ve duygusal olarak zorlayıcı olabilir. Düzenli olarak egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve yeterince uyumak, bedeninizi ve zihninizin sağlığını korumak için önemlidir.

Hedef Belirleyin

Yas sürecinin başında, hayatın anlamsız olduğu hissine kapılabilirsiniz. Ancak zamanla, yeni hedefler belirlemek ve ileriye yönelik planlar yapmak, yaşamınıza anlam katmaya yardımcı olabilir.

Kendinize İzin Verin

Yas süreci, her gün aynı şekilde hissetmeyeceğiniz bir süreçtir. Kendinize kötü hissetmeye ve üzülmeye izin verin. Bu duyguların geçici olduğunu unutmayın.

Yardım Alın

Bazı durumlarda, yas süreci kişinin başa çıkabileceği bir şey olmayabilir ve profesyonel yardım gerekebilir. Bir terapist veya psikologla çalışmak, duygusal iyileşme sürecinizi hızlandırabilir.

Yas süreci herkes için farklıdır ve herkes farklı bir hızda iyileşir. Önemli olan, kendinize ve duygusal ihtiyaçlarınıza saygı göstermek ve gerekirse yardım almak. Unutmayın ki, zamanla yasın etkileri hafifler ve hayat devam eder. Böylece yaşam kalitenizi yükseltmek konusunda da üst düzeyde kazanımlara sahip olursunuz!